Uzależnienia
Psychoterapia uzależnień
Uzależnienia w sensie ogólnym można określić, jako niekontrolowaną przez osobę aktywność, która przynosi jej niekorzyści w wielu dziedzinach funkcjonowania i której to całe życie osoby jest podporządkowane (definicja własna na podstawie: World Health Organization, 1992; American Psychiatric Association,2013).
W poniższym opisie uzależnienie zostanie przedstawione w uogólnionej formie mającej na celu wyjaśnienie wspólnej charakterystyki dla różnego rodzaju uzależnień a nie specyficznej dla danej substancji, czy zachowania. Zgodnie z tym na wstępie należy zaznaczyć, że będzie tutaj używany termin „aktywność uzależniająca”, jako sposób opisu pewnych substancji, środków i zachowań, od których osoba jest uzależniona.
Cechą uzależnienia jest:
- Pożądanie „aktywności uzależniającej” określane, jako pragnienie, czy też poczucie przymusu jej wykonywania. Pożądanie to ma tak znaczący wpływ na zachowanie jednostki, że nie jest ona w stanie go kontrolować. Należy przy tym podkreślić, że starania mające na celu kontrolowanie „aktywności uzależniającej” miały miejsce w przyszłości i zakończyły się niepowodzeniem. Pożądanie tego rodzaju wynika z efektów nagradzających przez daną aktywność, czyli takich, które jednostka ocenia, jako przyjemne dla siebie. Ponadto z efektów osłabiających, czy też uśmiechających negatywne stany dla jednostki będące rezultatem niedostatku wykonania „aktywności uzależniającej”.
- Utrata kontroli nad „aktywnością uzależniającą” oznacza, że osoba nie radzi sobie z regulacją swojego czasu poświęcanego na aktywność uzależniającą a także ze stopniem nasilenia aktywności.
- Nadmierne zaabsorbowanie możliwością uczestniczenia w „aktywności uzależniającej”. Do tego stopnia rozwinięte, że następuje zaniedbywanie innych aktywności życiowych, które wcześniej były oceniane za ważne i dostarczające przyjemności.
- Kontynuowanie „aktywności uzależniającej” przez osobę pomimo, że przynosi jej to szkody w postaci osłabienia funkcjonowania fizycznego, psychicznego, zawodowego, czy w relacjach społecznych.
- W przypadku niemożności wykonania „aktywności uzależniającej” osoba będzie doświadczać negatywnych objawów psychicznych lub/oraz fizycznych zaprzestania jej realizacji.
- Stosowanie mechanizmów zniekształcania rzeczywistości mających na celu umożliwienie dalszego wykonywania „aktywności uzależniającej”. Ponadto, zmniejszenie jej negatywnego wpływu na własne funkcjonowanie w różnych dziedzinach życia we własnej ocenie, jak i również innych ludzi.
Psychoterapia jest ogólnie skuteczną i zalecaną formą leczenia uzależnień.
Jednakże warto tu podkreślić, że jest to zależne od stopnia i rodzaju uzależnienia. Psychoterapia uzależnień jest często stosowana z innymi formami pomocy, takich jak medyczne wsparcie. Głównie w celu zmniejszenia fizjologicznych efektów odstawienia wykonywania „aktywności uzależniającej”.
Bibliografia:
American Psychiatric Association (2013). “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Fifth ed.)”. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing World Health Organization (1992). “International classification of diseases: Diagnostic criteria for research (Diagnostic 10th edition).” Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1992.