Kontakt

+48 510 977 663
Umawianie wizyt wtorek 11:00-15:00

Godziny pracy

pon. - pt. 8:00 - 21:00
sob. - nie. Zamknięte

Osobowość narcystyczna | Narcyzm

Narcyzm osobowościowy – związek z człowiekiem o osobowości narcystycznej.

Narcyzm może manifestować się jako zaburzenie osobowości. Zaburzenia osobowości są, trwałymi wzorcami niefunkcjonalnego zachowania, które często stoją w sprzeczności ze społecznie aprobowanymi normami, są nieelastyczne i wpływają zarówno na procesy myślowe, reakcje emocjonalne, niepanowanie nad afektami czy stosunki interpersonalne jednostki z innymi. Zaburzenia osobowości nie są łatwe do zauważania dla postronnego obserwatora. Jednostka zaburzona może być postrzegana przez innych, jako opryskliwa, przewrażliwiona, czy próżna – nie jest to jednak identyfikowane z problemami psychicznym. Zaburzenia te, mimo że wydawać się mogą mniej dokuczliwe niż inne jednostki chorobowe zawarte w ICD10, są dla jednostki źródłem cierpienia i stanowią przyczynę wielu problemów w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym. Ponieważ osobowość formuje się aż do dorosłości, dlatego też zaburzeń tych nie diagnozuje się u dzieci. Przejawianie pewnych zachowań właściwych dla konkretnego zaburzenia w dzieciństwie, może być natomiast odczytywane, jako wskaźnik nieprawidłowo kształtującej się osobowości.

Jednym z częściej występujących zaburzeń osobowości są zaburzenia narcystyczne. Najkrócej ujmując można rzec, że narcyzm jest miłością siebie, jest to jednak ogromne uproszczenie tego zjawiska, które towarzyszy ludzkości od jej początków, czego dowodzić może pojawienie się narcyza- zakochanego w sobie młodzieńca już mitologicznej opowieści Starożytnych Greków. Narcyz to osoba przekonana o doniosłości swojego „ja”, nieodczuwająca empatii w stosunku do innych. Jednostki z zaburzeniem narcystycznym spędzają wiele czasu na fantazjach na temat swojej wielkości, sukcesów, urody. Chcą być podziwiani przez innych, jednak, jeżeli ktoś zainteresuje się narcyzem ten często uznaje go za jednostkę słabszą i zaczyna nim pogardzać. Osoby narcystyczne w związkach oscylują pomiędzy idealizacją partnera a skrajnym niedocenianiem. Podobnie jak w innych relacjach interpersonalnych, partnera narcyz traktuje przedmiotowo, jako obiekt, który ma zaspokajać jego potrzeby. Relacje z narcyzem mają charakter niestabilny, jednostka zaburzona dąży do obcowania z osobami, które według niej posiadają jakąś władzę, są szczególnie inteligentne, bogate lub interesujące w interesujące w inny sposób. Często narcyza przyciągają osoby dla niego niedostępne, których zdobycie przeżywa jak wyzwanie. Skrajne zaabsorbowanie sobą, potrzeba wspaniałości kryją za sobą przerażającą pustkę, w jakiej żyje narcyz. Są one wynikiem jego lęku przed porażką często taki wielkiego, że narcyz woli nie podejmować działania niż podjąć ryzyko porażki. Samoocena u jednostek narcystycznych ma charakter bardzo płynny i uzależniona jest od opinii innych osób w stosunku do osób zdrowych u jednostek zaburzonych występuje dość spora zmienność i intensywność nastrojów.

Partner osoby narcystycznej, ze względu na specyfikę tego typu organizacji osobowości może napotkać różnorodne trudności w relacji. Narcyz w drugiej osobie, szukać będzie swojego odbicia aby utwierdzać się w poczuciu własnej wspaniałości. Zachowanie odczytane przez niego jako niewystarczająco dobre może szybko powodować, że partner z pozycji jednostki idealnej stanie się dla niego kimś nieciekawym, niegodnym uwagi lub niewystarczającym. Wybierając partnera jednostka narcystyczna kieruje się względami praktycznymi – szuka osoby, z którą kontakt przynosić będzie wymierne korzyści, mogą one płynąć wprost z relacji i dotyczyć poziomu gratyfikacji, którymi jest dla narcyza siłą napędową, możliwości wejścia w nowe atrakcyjne środowisko lub dotyczyć innych istotnych dla konkretnej jednostki spraw. Trudno mówić zatem o głębokiej empatycznej relacji. W związku z dużymi trudnościami w empatycznym odczuwaniu lub całkowitym brakiem możliwości takiego- partner narcyza nie może liczyć na wsparcie i rozumienie. W związku dominuje raczej niepisana zasada, że to narcyza należy gratyfikować we wszystkich działaniach jakie podejmuje. Relacji brakuje zatem symetryczności czym przypomina relacje rodzica z dzieckiem, o które nieustannie trzeba dbać. Narcyz aby ochronić swój własny obraz siebie używa manipulacji ubezradniając partnera, pozostawia go w poczuciu winy, że nie spełnia stawianych mu wymagań – czym zamyka go w zamkniętym kręgu relacji, z którego bardzo ciężko się wydobyć. Wielość problemów, które napotkać można w relacji z jednostką narcystyczną swoje początki bierze na bardzo wczesnych etapach rozwoju jednostki. Chociaż zjawiska te mogą występować w różnym stopniu nasilenia w zależności od wielu czynników, zarówno związanych z jednostką narcystyczna, jej partnerem jak i dynamiką relacji pomiędzy nimi to powodują one, że obydwoje partnerów odczuwa cierpienie.

Według Kohuta patologiczny narcyzm jest zjawiskiem o charakterze rozwojowym. Występuje on u jednostki jeśli na jakimś etapie rozwojowym nie jest ona w empatycznym kontakcie z opiekunami, gdy opiekunowie nie są w stanie odpowiadać na jej potrzeby. W takiej sytuacji aktywności dziecka nie zostają należycie docenione, a ono nie dostaje wystarczającego wzmocnienia, które potwierdzałoby jego wartość. Zgodnie z tą koncepcją w leczeniu tego zaburzenia ważne będzie stworzenie dla pacjenta odpowiednich warunków, w których mógłby on potwierdzić swoją wartość. Inaczej, bo w sposób strukturalny postrzega narcyzm Kernberg. Jego zdaniem do powstania zaburzeń narcystycznych dochodzi we wczesnym etapie rozwoju z powodu poważnych zakłóceń, w wyniku których zostaje on zahamowany na rzecz patologicznego rozwoju z utrwalonymi prymitywnymi mechanizmami obronnymi których dorosła jednostka demonstrująca zachowania narcystyczne używa dla obrony swojego „ja”. Rozumując za Kernbergiem leczenie polegać będzie na korygowaniu nadbudowanych patologicznych wzorców zachowań.

Mimo popularności diagnozy zaburzeń narcystycznych Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 nie wyodrębnia specyficznych kryteriów jej rozpoznania, zaliczając ją do tzw. innych określonych zaburzeń osobowości o kodzie F60.8. Aby postawić taką diagnozę pacjent musi przejawiać kryteria dotyczące ogólnej diagnozy zaburzeń osobowości opisanych jako „głębokie zaburzenia osobowości i behawioralnych tendencji jednostki, które nie są bezpośrednim następstwem choroby, urazu czy innego uszkodzenia mózgu ani innego zaburzenia psychicznego. Zazwyczaj obejmują kilka wymiarów osobowości, prawie zawsze skojarzonych z odczuwaniem znacznej przykrości osobistej i zerwaniem więzi społecznych. Zaburzenia te pojawiają się już w okresie dzieciństwa lub pokwitania i utrzymują się w wieku dojrzałym.”(Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/Klasyfikacje/doc/icd10/pdf/ICD10TomI.pdf [dostęp 15.05.2020])

BIBLIORRAFIA/NETOGRAFIA:
1. Frank E. Yeomans, John F. Clarkin, Otto F. Kernberg, Psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu w leczeniu zaburzeń osobowości borderline PODRĘCZNIK KLINICZNY, Kraków 2015.
2. Gabbard G.O., Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej, Kraków 2010.
3. Millon T., Millon C., Davis R., Escovar L., Megher S., Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie, Warszawa 2005.
4. https://stat.gov.pl

mgr Agnieszka Sipiora – Łyszczak
Psychoterapeutka. Specjalizuje się w prowadzeniu psychoterapii indywidualnej osób dorosłych. W szczególności zaburzeń osobowości oraz nerwic. Czytaj więcej

Podobne wpisy

Praca psychoterapeuty

Bezpieczeństwo danych

Pacjenci często pytają nas jak dbamy o bezpieczeństwo danych i informacji wrażliwych, które z racji Naszego zawodu zdecydowali się nam powierzyć. W niniejszym wpisie postaram się ten temat przybliżyć jednak zachowując na tyle duży poziom ogólności by nie zdradzać istotnych tajników zabezpieczeń.

Czytaj Więcej
Psychoterapia

Różne Kultury ta sama Nerwica

Artykuł ten pokrótce opisuje tematykę nerwic we współczesnych cywilizacjach. Składa się z dwóch części, pierwszej – wprowadzającej pojęcie nerwicy, oraz drugiej – przedstawiającej przykładowe różnice w postrzeganiu i podejściu do leczenia nerwic.

Czytaj Więcej
Aktualności

Zmiany w Refleksji

Postanowiliśmy odświeżyć naszą stronę internetową. Nowa strona jest szybsza i lepiej dostosowana do urządzeń mobilnych. Mamy nadzieję, że użytkownicy będą usatysfakcjonowani. Niektóre zmiany są trudne.

Czytaj Więcej
Scroll to Top