Jak wybrać psychoterapeutę i jak przygotować się do psychoterapii?
Wybór odpowiedniego psychoterapeuty to kluczowy krok w procesie pracy nad zdrowiem psychicznym. Dla wielu osób psychoterapia może być nie tylko formą wsparcia w trudnych momentach życia, ale także podróżą w głąb siebie, która prowadzi do trwałych zmian i samopoznania.
Aby ta podróż była jak najbardziej owocna, warto świadomie podejść do wyboru psychoterapeuty oraz przygotować się na różne etapy tego procesu. W tym artykule omówimy, na co zwrócić uwagę przy wyborze psychoterapeuty, czego unikać przy wyborze, jak się przygotować do terapii oraz dlaczego warto być cierpliwym wobec początkowych trudności.
Wybór psychoterapeuty – znaczenie indywidualnych preferencji
Wybierając psychoterapeutę, niezwykle ważne jest, aby uwzględnić swoje indywidualne preferencje. Każdy terapeuta różni się stylem pracy, podejściem, sposobem mówienia czy tonem głosu. Te subtelne, lecz znaczące różnice mogą mieć ogromny wpływ na jakość relacji terapeutycznej oraz na poczucie bezpieczeństwa w trakcie sesji. Co warto rozważyć?
- Sposób mówienia i ton głosu
Każdy człowiek ma inne preferencje dotyczące sposobu komunikacji. Dla niektórych pacjentów ważny będzie terapeuta, który mówi spokojnie i powoli, podczas gdy inni wolą dynamiczne, bardziej energiczne rozmowy. Ton głosu psychoterapeuty może mieć wpływ na Twoje poczucie relaksu lub, przeciwnie, wywoływać napięcie. Ważne jest, aby podczas pierwszych sesji zwrócić uwagę, jak czujesz się w obecności terapeuty – czy jego sposób mówienia Cię uspokaja, czy wręcz przeciwnie, wprowadza w stan napięcia? - Formułowanie zdań i pytania
Styl komunikacji terapeuty to kolejny istotny aspekt. Niektórzy terapeuci stawiają na otwarte pytania, które pozwalają pacjentowi swobodnie eksplorować swoje myśli i emocje, inni preferują bardziej strukturalne rozmowy, prowadzące pacjenta krok po kroku. Zastanów się, jaki styl komunikacji jest dla Ciebie bardziej komfortowy i efektywny. Ważne jest, abyś miał możliwość wyrażenia siebie w sposób, który najbardziej Ci odpowiada. Jednak nie należy się bać ciszy oraz pytań, gdyż umiejętne ich stosowanie jest istotne w procesie psychoterapii. - Postawa i sposób bycia terapeuty
Niektórym pacjentom zależy na terapeucie, który jest empatyczny, cierpliwy i pełen ciepła, podczas gdy inni preferują bardziej formalny, zdystansowany styl prowadzenia sesji. Zastanów się, jakiego rodzaju interakcji potrzebujesz. Często pierwsze spotkanie daje już wiele odpowiedzi na pytanie? - Doświadczenie i podejście teoretyczne
Oczywiście, istotnym kryterium wyboru jest również wykształcenie i doświadczenie psychoterapeuty. Warto dowiedzieć się, w jakim nurcie terapeuta pracuje (np. psychoterapia poznawczo-behawioralna, psychoterapia psychodynamiczna, Gestalt, itp.) i jak to podejście odpowiada na Twoje potrzeby. Każdy nurt ma inne metody pracy z pacjentem, dlatego warto zrozumieć, co będzie Ci najbardziej odpowiadało.
Co powinno cię zaniepokoić w pierwszym kontakcie.
Jest kilka kwestii, które powinny zastanowić pacjenta podczas pierwszych spotkań z terapeutą.
- Setting – Gdy terapeuta nie przywiązuje wagi do tak zwanego settingu. Gdy nie jest punktualny, korzysta z telefonu podczas spotkania, kończy posiłek lub nie przedstawia jasno zasad dotyczących sesjii.
- Skrajności w postawie psychoterapeuty – gdy terapeuta jest nadmiernie podekscytowany i zachęcający lub wycofany i rozkojarzony.
- Wylewność psychoterapeuty – chodzi o sytuacje gdy psychoterapeuta podczas sesji skupia się na sobie, opowiada historie ze swojego życia często niezwiązane z tematem sesji wprowadzonym przez pacjenta, wyjawia swoje uczucia i trudności w posób komletnie nie związany z procesem i problematyką pacjenta.
- Udzielanie porad – Psychoterapeuta nie powinien udzielać porad od tego jest Poradnictwo Psychologiczne. Psychoterapeuta nie powinien brać odpowiedzialności za decyzje pacjenta – udzielanie porad jest praktyką, która do tego zmierza. Pacjent nawet przy dużym poziomie frustracji powinien być zachęcany do podejmowania własnych decyzji i wyciąganiu na tej podstawie wniosków.
- Wykształcenie – Należy zwrócić uwagę czy informacje o wykształceniu psychoterapeuty są dostępne i czytelne.
- Superwizja – Jeżeli Psychoterapeuta nie informuje o tym, że się superwizuje należy o to zapytać, gdyż jest to wyraz profesjonalizmu psychoterapeuty. Brak superwizji stawia pod znakiem zapytania ten profesjonalizm.
- Otwartość na kontakt poza sesjami – Kontakt powinien być ograniczony do sesji psychoterapeutycznych, osobisty, telefoniczny i tekstowy. Oczywiście różne nurty mają do tej kwestii inne się podejścia. Jednak nadmierne przeniesienie kontaktu z psychoterapeutą poza sesje psychoterapii powinno budzić wątpliwości. O
- Brak diagnozy – sformuowanie diagnozy jest niezbędne. Psychoterapeuci prowadzą różnie formy diagnostyki, które prowadzą do różnych metod pracy z pacjetem. Obojętnie czy to diagnoza różnicowa, nozologiczna, opisowa czy lekarska jest podstawą do rozpoczęcia procesu psychoterapii.
Przygotowanie do psychoterapii – kluczowe aspekty
Kiedy już wybierzesz psychoterapeutę, kolejnym krokiem jest przygotowanie się na rozpoczęcie terapii. Wielu pacjentów odczuwa mieszankę emocji – od ulgi, przez niepewność, aż po lęk przed nieznanym. Jak więc najlepiej przygotować się do psychoterapii?
- Otwarta głowa i gotowość do zmiany
Psychoterapia to proces, który wymaga gotowości do spojrzenia na siebie z nowej perspektywy. Często oznacza to konieczność zmierzenia się z trudnymi uczuciami, a także z własnymi schematami myślenia i zachowania. Ważne jest, aby na początku być gotowym na tę podróż – nie musisz od razu znać wszystkich odpowiedzi ani być w pełni przekonanym, co chcesz osiągnąć. Wystarczy, że pojawisz się z otwartym umysłem i chęcią do pracy nad sobą. - Zaufanie do procesu
Psychoterapia rzadko przynosi natychmiastowe efekty. To proces, który wymaga czasu i zaangażowania. Często pacjenci odczuwają frustrację, gdy po kilku sesjach nie widzą jeszcze zmian. Ważne jest, aby nie zniechęcać się na tym etapie. Terapeuci zazwyczaj pracują w dłuższych cyklach, a efekty zaczynają być widoczne stopniowo, kiedy pacjent i terapeuta nawiążą głębszą relację.
Trudności na początku terapii – jak sobie z nimi radzić?
Początkowe fazy psychoterapii mogą wiązać się z różnymi trudnościami. Często pacjenci czują się zagubieni, zdezorientowani, a nawet przytłoczeni przez natłok emocji, które mogą pojawić się na sesjach. Należy zrozumieć, że te trudności są naturalnym elementem procesu terapeutycznego. Oto kilka wskazówek, jak sobie z nimi radzić:
- Omówienie swoich odczuć na sesjach
W momencie, gdy pojawiają się trudności, kluczowe jest, aby rozmawiać o nich z psychoterapeutą. Często pacjenci obawiają się wyrażania negatywnych emocji w relacji terapeutycznej, np. że czują się niezrozumiani, niekomfortowo lub nawet sfrustrowani. Jednak takie rozmowy są nie tylko dopuszczalne, ale wręcz niezbędne w budowaniu relacji terapeutycznej. Psychoterapia to bezpieczna przestrzeń, w której możesz otwarcie mówić o swoich odczuciach – zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych. - Cierpliwość i akceptacja trudnych emocji
Proces psychoterapii często odkrywa warstwy emocji, które były wcześniej tłumione lub ignorowane. To może wywołać lęk, smutek, złość lub inne trudne uczucia. Te emocje są naturalną częścią procesu uzdrawiania i samopoznania. Zamiast unikać tych uczuć, spróbuj je zaakceptować i omówić na sesji. Terapeuta pomoże Ci zrozumieć, skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić. - Ustalanie celów i oczekiwań
Ważnym elementem na początku terapii jest określenie celów i oczekiwań. Zastanów się, co chciałbyś osiągnąć w terapii – czy to poprawa samopoczucia, zmiana w zachowaniach, czy lepsze zrozumienie siebie. Dzięki temu terapeuta będzie mógł lepiej dostosować swoje podejście do Twoich potrzeb, a Ty zyskasz większą świadomość, w jakim kierunku zmierzasz. - Ustalenie Diagnozy
Ten niesłychanie istotny pierwszy etap procesu jakim jest diagnoza implikuje adekwatne dobranie celów. Bywa, że diagnoza jest trudna do ustalenia na początku. Wymaga to jej pogłębienia i czasu. Może to potrwać i nie należy się tym martwić. Natomiast każdy proces diagnostyczny powinien zmierzać do postawienia diagnozy czy to w formie opisowej czy konkretnej. Jest ważne by w razie jej braku zainteresować się tematem i pytać psychoterapeutę o diagnozę. Diagnoza psychoterapeutyczna zmienia się tak jak w procesie zmieniają się pacjenci.
Podsumowanie
Wybór psychoterapeuty oraz przygotowanie się do psychoterapii to kluczowe kroki w procesie pracy nad sobą i swoim zdrowiem psychicznym. Zwróć uwagę na swoje indywidualne preferencje – ton głosu, sposób mówienia i styl komunikacji terapeuty mają ogromne znaczenie dla poczucia komfortu w trakcie sesji. Przygotuj się na to, że psychoterapia to proces wymagający czasu i cierpliwości, a początkowe trudności są naturalnym elementem tej drogi. Najważniejsze jest, abyś otwarcie rozmawiał o swoich odczuciach z terapeutą i ufał procesowi, nawet gdy na początku może wydawać się trudny lub niezrozumiały.
Pamiętaj, że psychoterapia to przestrzeń stworzona specjalnie dla Ciebie – to miejsce, gdzie możesz być sobą, otwarcie mówić o swoich emocjach i stopniowo pracować nad swoją osobowością, rozwojem i uczuciami.
